Önceki makalemde bahsettiğim gibi, artık zeytin sineğiyle sadece ilaç ile mücadelede başarı şansımız iyice azaldı. Bunun nedenini; bozulan ekolojiden tutun, yasaklanan ilaçlara, böceklerdeki direnç mekanizmasından tutun olumsuz uygulama olanaklarına kadar birçok etmen etkilemektedir. Böyle karamsar bir tablonun oluştuğu bir dönemde SEDQ zeytin sineği tuzakları imdadımıza yetişti.
Bir yanlışı baştan düzelteyim, Kontrol amaçlı sinekkapanları ve mücadele amaçlı sinek kapanları hem uygulama hem de tasarım olarak farklıdırlar. Bu makalede konumuz, mücadele amaçlı sinekkapanlarıdır.
SEDQ sinek kapanları geçen sene bölgemizde ilk uygulama imkanı bulduğunda, açık konuşayım tedirgin olmuştum. Çünkü birçok sinekkapanındaki feromonlar, sadece bahçedeki değil bölgedeki zeytin sineklerini topladığı için bırakın fayda sağlamayı, zararı artırmaktaydı. Hatta çiftçilerimizin kendi kafalarına göre kurdukları kapanlar, hem kendi bahçelerine hem de yakın ve uzak komşularına çok büyük zararlar vermektedir. Bu bir mücadele veya tespit değil, çılgınca kendine ve etrafına zarar vermekten başka bir şey değildir.
SEDQ, sinek tuzakları ile ilk uygulama denemeleri yaptığımız çiftçimizde; bahçesinin, sık ve double tabir ettiğimiz en iri zeytinlerin olan bölümüne yerleştirilmiş, aynı bahçenin seyrek ve susuzluktan küçülmüş kısmına ise hiç uygulama yapılmamıştı. Geçen seneki yoğun sinek aktivesine rağmen SEDQ uygulaması yapılan Double zeytinin olduğu bölümde zeytin sineği zararı hiç yokken, ilaç uygulamasına rağmen seyrek ve sıkılmış zeytinde ciddi sinek zararı görüldü. Bunun ardından çiftçi tüm bahçelerine uygulama yaptı ve sene sonunda kendi beyanatıyla % 1’in altında zeytin sineği zararı olduğunu ve bu zararında SEDQ yerleştirilmeden önceki tuzaksız bahçesinde
olduğunu belirtti. Aynı zaman ve sıklıkta, komşu bahçe sahibide ilaçla mücadele etmesine karşın, komşusundaki sinek zararının yaklaşık %80 civarında olduğunu beyan etti. Başka mevkii ve bahçelerdeki çiftçilerde de yapılan uygulamalarda sonuç çok büyük oranda buna benzer ve başarılı çıktı.
Bu anlattıklarım deneme sonuçları. Bahsettiğim çiftçiler hayal ürünü değil gerçek kişilerdir, dileyen isim bilgisi verebilirim. Çiftçiyle yaptığım görüşmede çiftçinin yorumu “Biz ilaçlama yaptığımızda, kullandığımız ilacın etkinliği süresince sinek kaçıyor ancak ilacın etkinliği azaldığı zaman sinek bahçeye dönüyor ve zarar vermeye başlıyor. Ancak SEDQ kullandığımız zaman, sinek dağılmayıp direkt kapanın içerisine giriyor ve ölüyor. İlacın etkisi azaldığında da ortamda sinek kalmıyor” şeklindeydi. Bu doğrudur ya da yanlış demiyorum sadece çiftçinin gözlemini paylaşıyorum.
Peki, SEDQ neden önemli?
Biz her ne kadar ilaçla mücadele yaparsak yapalım, doğru yapılmayan uygulama ile başarı şansımızı azaltıyor ki bu başarısızlığın etmeninin bir kısmı çiftçiden, diğer bir kısmı ise çiftçinin dışındaki nedenlerdendir. Ayrıca, ilaç uygulamalarındaki etki süreleri de çok çok uzun değil. Buda, koşulların çok ciddi şekilde takip edilmesine ve hassas davranılmasına neden olmaktadır. Düzenli uygulama yapan bir çiftçinin ekipmanlarında, kendisinde ya da bahçe koşullarında oluşabilecek sıkıntılardan dolayı ilaçlamanın gecikmesi demek, bahçedeki zeytinin çok büyük bir bölümünün, zeytin sineği zararına maruz kalması için ortam hazırlanması demek olur.
Ayrıca, bizde temmuz sonu ağustos başından itibaren şiddetli rüzgarlar hiç dinmez. Aylarca süren bu rüzgarlar, ya ilaçlama yapılmasını ya da yapılan ilaçlamanın düzgün sonuçlar vermesine engel olmaktadır (buna beşeri olumsuzlukları dahil etmiyorum bile). Bu durumda da (ki her sene yaşanan sıkıntı) çok ciddi sinek zararı yaşanması söz konusu olmaktadır.
Aralıksız yağışlı geçen bir dönemde ise, yağışların ara ara durmasıyla dahi bahçeye girmek mümkün değildir. Ama aynı şey zeytin sineği için geçerli değildir. Bu durumda da ciddi zararlar söz konusudur.
Birden çok, dağılmış bahçesi olan veya hasadı uzun süren çiftçilerin, hasada başladıklarında, 20 gün – 1 ay yada daha fazla süre sonra hasadına gidilecek olan arazilerinde ilaçlama yapma imkanları olmadığı için oluşabilecek vuruk zararlarına karşı savunmasız olacaklardır.
İşte bu ve bunun gibi daha sayacağım bir çok zarar etmenine karşın çiftçinin bahçesinde SEDQ olması durumunda zarar ya olmayacak ya da çok çok az olacaktır.
Peki, SEDQ pahalımı?
Bir kapanın fiyatı, yaklaşık olarak 2 kilo zeytin fiyatına denk gelmektedir. Hatta zeytin sineğinin zararı en çok iri zeytinlerde olacağı gerçeği mantığıyla bakarsak bir SEDQ yaklaşık 1,2 kg -1,5 kg zeytine denk gelmektedir. Ortalama bir SEDQ ’nun yaklaşık 6 ağaç (Bazı meyilli bahçelerde 10 – 12 ağaca kadar çıkabilir) koruduğunu varsayarsak ve bir ağacın en az 20 kg (ki bu sene 50 kg – 80 kg mahsul taşıyan çok ağaç mevcut) mahsul taşıdığını varsayarsak. 6 x 20 kg = 120 Kg, SEDQ maliyeti 1,5 kg. Bize temiz kalan zeytin 118,5 kg zeytin demek olur (Bazı bahçelerde bu oranın 1,2/600 olması dahi mümkün). Peki, Allah korusun sağlam bir sinek zararı olursa bize kalan 0 – 20 kg zeytin. Bana 1 yatırıp 120 kazandıran ya da hepsini kaybettirme riski bulunan ve riskin telafisi 1 sene süren çılgın bir kumar söyleyebilirmisiniz?
Kapan sistemi kurulan bahçelerde, ilaçlama azalacağı için hem maddi açıdan maliyet azalacak, hem de zeytinlerimiz ve kendimiz daha az kimyasala maruz kalacağız.
SEDQ’ nun başarısı, Tarım bakanlığının kapan başına verdiği destekle onanmıştır. Bakanlık, SEDQ’nun kullanımını artırmak için destekle teşvikte bulunmaktadır. Devlet, alınan SEDQ başına, ÇKS’si olan çiftçilere 24 TL geri ödeme yapmaktadır.
Biz ilaçlama yaptığımız zaman; ilaçlama tekrarımız, 10-15 günde bir bazen 7 günde bir hatta 3-4 günde bir bile oluyor. SEDQ kullandığımız zaman, bahçemizde 6 ay etkili ilaç sistemi kullanıyoruz. Basit bir mantıkla 10 gün sürecek ilaçlamaya yaptığımız masrafa (İlaç, mazot, işçilik, amortisman,…) kıyasla bir kere uygulayıp 6 ay etkili olacak ilaca harcanan paranın kıyası ne kadar oranda olmalıdır, hesabı siz yapın…
Bunlarında ötesinde, mahsulümüz varken ve ona dair gelecek planları yaparken aklımız hep olası bir zeytin sineği zararında olacaktır. Sinek çıktımı, vurdumu, bir daha ilaç atsam mı, gerek varmı.., Ama SEDQ uygulanmış bahçelerimizde bu endişe daha az hatta hiç olmayacaktır. Bahçemizde zeytin sineğine karşı bir tedbir, güvence söz konusu olacaktır.
Daha önce dediğim gibi, SEDQ’yu sadece zengin olan çiftçiler uygulamaz. Çünkü, böyle etkili ve sonuç veren bir sistem varken, mevcut mahsülünün kaybına ancak çok zengin çiftçiler üzülmez. Yok eğer böyle bir olanak varken değerlendirmeyip mahsulünü kaybeden çiftçi ya çok zengindir, ya da…
Bir yanıt yazın